Communiceren bij slechthorendheid .
Vandaag is het de ‘internationale dag voor oor en gehoor’. In het kader hiervan een stukje over communiceren bij slechthorendheid, wellicht ook interessant als je niet slechthorend bent!
Ik hoor vaak van mensen die slechthorend zijn, dat ze alle zeilen moeten bijzetten om optimaal te kunnen functioneren in communicatieve situaties. En dat dit zoveel energie kost.
Onderstaande informatie geeft misschien wat wind in de zeilen; wel zo comfortabel!
- Spraakafzien:
Doordat het spraakverstaan in de meeste gevallen door de slechthorendheid is verminderd, is het nodig om andere zintuigen in te schakelen. Meestal gaat het dan om de visus, ofwel het waarnemen met de ogen.
Zo kan men leren spraak-afzien, vroeger ook wel liplezen genoemd. Wat het vroegere woord liplezen doet suggereren, namelijk dat je alleen naar de lippen kijkt, wordt door het woord spraak-afzien ontkracht. Spraak is namelijk méér dan alleen lipbewegingen.
Volgens Wikipedia is ‘spraak het geheel aan talige klanken die door het menselijk lichaam met behulp van lucht uit de longen en het spraakkanaal worden voortgebracht.’
Spraak is dus niet alleen waarneembaar aan de lippen, maar ook aan o.a. de tong, neus, wangen en keel .
Spraak-afzien biedt een functionele ondersteuning wanneer het om het verstaan van spraak gaat. Het is vaak een goede aanvulling op het restgehoor.
- Non-verbale communicatie:
Het waarnemen van lichaamstaal geeft veel informatie over de spreker en het gesprokene. Welke lichaamshouding heeft iemand terwijl hij spreekt? Welke gezichtsuitdrukking kun je waarnemen? Hoe klinkt de stem (wat volume en wat toonhoogte betreft)?
Wist je dat slechts ongeveer 7 procent van de communicatie-overdracht met taal gedaan wordt? De rol van de stem bedraagt 38 procent en het grootste aandeel van de overdracht (volgens mijn berekening houden we dan 55 procent over) gebeurt dus door non-verbale communicatie.
Ken je de uitdrukking “Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig?” Komt dát even goed uit!
Behalve goed waarnemen draagt het volgende ook bij aan een bevredigende communicatie.
- Goed articuleren:
‘Een goed voorbeeld, doet goed volgen’. Wanneer je zelf aandacht besteedt aan een goede articulatie, is de kans aanwezig dat de ander dit onbewust of misschien zelfs bewust waarneemt en overneemt. Wat weer handig is voor het spraak-afzien!
- Gedeelde verantwoordelijkheid voor de communicatie.
Ik hoor regelmatig dat mensen die slechthorend zijn zich over-verantwoordelijk voelen voor een goede communicatie. Vaak wordt vergeten dat er 2 (of meer) partijen nodig zijn voor een goede communicatie. Als beide (of meerdere) partijen verbinding willen, hebben alle partijen er baat bij dat de persoon die slecht hoort de ander(en) goed verstaat.
In het vervolg kan het woordje ‘sorry’ dus weg gelaten worden als je aangeeft dat je het gesprek niet kan volgen. Je verleent de ander(en) juist een gunst door aan te geven dat je het gesprek graag wil volgen!
Slechthorend of niet, bovenstaande informatie kan behulpzaam zijn voor een ieder die communicatie belangrijk vindt en deze zo optimaal wil laten verlopen…..